Zytiga of abiraterone-acetaat is een medicijn om prostaatkanker te behandelen op het moment dat de prostaatkanker hormoonongevoelig is geworden.
Voor wie is Zytiga bedoeld?
Zytiga is voor patiënten met hormoonongevoelige prostaatkanker bij wie er tekens zijn van verdere groei van de prostaakanker. Hormoonongevoelig wil zeggen dat de prostaatkankercellen verder groeien ondanks de onderdrukking van de aanmaak van mannelijk hormoon. De regelmatige injecties en medicijnen werken dan niet meer. Het PSA loopt op en er verschijnen zichtbare uitzaaiingen op de scanners in de botten of de klieren. Als de verdere groei snel gaat en je hebt veel pijn kan je wellicht beter klassieke chemotherapie krijgen. Maar als de evolutie traag inzet, is Zytiga wellicht de beste keuze om verdere groei af te remmen. Als je pijnscore hoger is dan 3 op een schaal van 0 tot 10 is Zytiga niet terugbetaald. Het is belangrijk te weten of de aanmaak van testosterone al voldoende onderdrukt is. Dit doe je door de hoeveelheid testosterone te meten in het bloed: het moet lager zijn dan 50 microgram per deciliter.
Hoe werkt Zytiga?
door de aanmaak van testosterone te blokkeren op drie niveaus:
- in de teelballen.
- in de bijnieren. Opgelet! De bijnieren gaan ook minder lichaamseigen cortisone aanmaken en dat is niet nodig. Daarom moet je als je Zytiga neemt extra cortisone nemen om dit te compenseren.
- maar ook in de tumor zelf. Sommige prostaattumoren maken immers zelf testosterone!Prostaatkanker groeit onder invloed van testosterone. Zytiga blokkeert de aanmaak van testosterone op drie niveaus, niet enkel ter hoogte van de teelballen.
Wat zijn de effecten van Zytiga?
- Het PSA zal stabiel blijven of gaan zakken. Aan de waarde van PSA kan je meestal afmeten hoe de prostaatkanker evolueert. Laag is goed, hoog is slecht.
- Omdat de ziekte niet zo snel evolueert zal je minder snel pijn krijgen aan de botten. Dit komt omdat de botmetastasen niet verder groeien. Zo kan je langer je dagdagelijkse bezigheden doen. Je hebt minder snel sterke pijnstillers nodig. Bij botpijn heb je soms opium-achtige pijnstillers nodig om de pijn te onderdrukken.
- Omdat de prostaatkanker afgeremd wordt heb je minder snel chemotherapie nodig.
- Het leven wordt flink verlengd (meer dan vier maanden volgens de laatste gegevens).
Zijn er neveneffecten te verwachten bij Zytiga?
Zytiga is een sterk medicijn. Je hebt een goede lever nodig. Sommige mensen vertonen in het bloed tekens dat de lever problemen krijgt door inname van Zytiga. Vooral de eerste drie maanden moet de leverfunctie regelmatig gecontroleerd. Dit gebeurt door regelmatig bloedname waarbij de dokter bloedtesten ALAT en ASAT nakijkt. Omdat Zytiga de bijnieren onderdrukt kan je ook hogere bloeddruk krijgen en vochtophoping (oedemen) in de benen krijgen. In het bloed worden lagere waardes van Kalium opgemeten. Zo kan je hartproblemen krijgen. Mensen met een minder goede hartfunctie kunnen sneller moe zijn. Sommige mensen verdragen Zytiga daarom niet. Als je om een of andere reden diarree krijgt verlies je in de stoelgang veel Kalium. In combinatie met Zytiga kan je Kalium zo laag zakken dat het gevaarlijk wordt: je kan hartritmestoornissen krijgen. Dus moet je bij diarree altijd je arts vragen het Kalium na te kijken. Soms moet je Kalium bijnemen door pillen of drinkampoules te gebruiken. Sommige vruchten zoals bananen bevatten erg veel kalium Sommige vochtafdrijvende medicijnen doen ook het Kalium zakken: Lasix of furosemide samen met Zytiga is dan ook geen ideale combinatie. Je kan beter zogenaamde Kalium-sparende vochtafdrijvers beginnen gebruiken of hier op overstappen.
Hoe moet je Zytiga nemen en wat is de dosis?
Het is erg belangrijk dat je Zytiga NIET TIJDENS DE MAALTIJD neemt. Meer nog je mag als je Zytiga hebt genomen een uur lang niet eten. Als je toch gegeten hebt moet je twee uur wachten tot je de dagdosis mag nemen. Als je Zytiga toch neemt tijdens de maaltijd wordt het effect 10 keer versterkt en dat is niet de bedoeling: je gaat forse bijwerkingen krijgen en geen betere tumoronderdrukking.
De dosis is één gram per dag in één keer in te nemen. Omdat dit een te grote pil zou opleveren moet je vier pillen nemen van 250 milligram. Dit is wat ongewoon maar het is niet mogelijk om één gram in één pil te krijgen. In de praktijk neem je dus 4 pillen van 250 m 1 uur voor het ontbijt.
Omdat Zytiga de werking van de bijnier afremt en je onvoldoende cortisone aanmaakt is het ook VERPLICHT CORTISONE bij te nemen. 2 keer 5mg prednisone of 2 keer 4 mg Medrol per dag.
Als je Zytiga moet nemen mag je de andere prostaatmedicatie niet stoppen.
Welke controles zijn er nodig als je Zytiga neemt?
- de lever moet elke maand gecontroleerd. De eerste drie maanden zelfs elke twee weken: de bloedtesten ASAT en ALAT checken is de boodschap
- de bloeddruk controleren en het optreden van vochtophoping aan de enkels (oedeem) is ook erg belangrijk. Het weerspiegelt immers de werking van het hart. Elke maand dus.
- Het gehalte van Kalium kan zakken. Zeker als je vochtafdrijvers gebruikt of als je toevallig diarree hebt. Kalium elke maand checken. Als er diarree is best zo snel mogelijk.
Heeft Zytiga effect op andere medicijn? ja !
Zytiga doet volgende pijnstillers minder goed werken. Deze medicatie kan je nodig hebben voor botpijn en gaan dus minder goed werken. Dosis opvoeren in overleg met je arts indien mogelijk!
- codeïne
- tramadol
- oxycodone
Volgende medicijnen worden best niet gebruikt in combinatie met Zytiga:
- Sint Janskruid (wordt in de kruidenwinkel veel verkocht)
- carbamazepine: is een anti-epilepticum
- rifampicine: wordt gebruikt bij tuberculose hetgeen gelukkig weinig voorkomt in West-Europa.
- fenytoïne: een ander anti-epilepticum
- spirinolactone: omdat het de testosteron receptor toevallig ook stimuleert. Het imiteert testosterone en Zytiga dient nu net om het effect van testosteron zo laag mogelijk te krijgen. Spironolactone staat dan ook op de lijst van dopingproducten
Zijn er alternatieven voor Zytiga?
- chemotherapie: Taxotere of docetaxel. Niet iedereen is echter fit genoeg om chemotherapie aan te kunnen.
- Sipuleucel: immunotherapie is echter (nog) niet terugbetaald in België.
Hoeveel kost Zytiga?
Zytiga is erg duur. De uroloog zal daarom altijd overleggen met een oncoloog of het een goed idee is Zytiga te gebruiken. Dit overleg gebeurt op het MOC (multidisciplinair oncologisch consult). Enkel na een MOC kan een aanvraag ingediend worden bij de adviserend geneesheer van uw ziekenfonds.
Omdat Zytiga erg duur is, kan je Zytiga niet bij de apotheek op de hoek kopen maar is het enkel verkrijgbaar via de ziekenhuisapotheek. Je moet dus elke maand naar het ziekenhuis als je Zytiga neemt.